စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းကို အမ်ိဳးအစားခြဲျခင္းအေၾကာင္း

လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး (Farming) ဟုဆိုရာတြင္ စားသုံးရန္ရည္႐ြယ္သည့္ သီးႏွံမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးျခင္းႏွင့္ တိရိစာၦန္မ်ား ေမြးျမဴျခင္းတို႔ပါ ပါဝင္ပါသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး ဆို သည္မွာ လူသားမ်ား အသက္ရွင္ေနထိုင္ေရးအတြက္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ျပဳလုပ္လာခဲ့ သည့္ ေရွးအက်ဆုံး ႐ိုးရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ႏိုင္ငံႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံ ကြာျခားမႈမ်ား ရွိေန ေသာ္လည္း စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးမ်ားကို လုပ္ကိုင္ေနၾကၿမဲျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ ငံမွ ေတာင္သူမ်ားသည္ သြင္းေရရရွိႏိုင္မႈ၊ ရာသီဥတု၊ စိုက္ပ်ိဳးရာသီအခ်ိန္၊ ေျမသားသဘာဝ စတာေတြကို မွီခိုကာ က်င့္သုံးေသာ နည္းလမ္းမ်ားသည္လည္း ေျပာင္းလဲသြားသည္ကို ေတြ႕ရပါ သည္။ ထို အိႏၵိယမွ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ေနေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး အေၾကာင္းမ်ားေပၚ မူတည္ ကာ အမ်ိဳးအစားခြဲျခင္းအေၾကာင္းကို
ဆက္လက္ေလ့လာၾကပါစို႔။
အေျခခံအားျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္းကို အဓိကအမ်ိဳးအစား (၉) ခုအျဖစ္ ခြဲျခားရႏိုင္ပါသည္။
၁။ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း (Subsistence Farming)
၂။ ေ႐ြ႕ေျပာင္းလုပ္ကိုင္ေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း (Shifting Farming)
၃။ သစ္သီးသစ္ပင္ၿခံမ်ား စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း (Plantation Farming)
၄။ ၾကပ္မတ္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း (Intensive Farming)
၅။ အေျခာက္စိုက္ေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးစနစ္ (Dry Farming)
၆။ ေရာေႏွာစိုက္ခင္း၊ သီးစုံစိုက္ခင္းျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴထုတ္လုပ္ျခင္း (Mixed/ Multiple Farming)
၇။ သီးလွည့္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း (Crop Rotation)
၈။ အေျခက် စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴ ထုတ္လုပ္ေသာစနစ္ (Permanent Agriculture or Sedentary Cultivation)
၉။ ေလွကားထစ္စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း (Terrace Cultivation/ Farming)
တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း
အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ ေတာင္သူလယ္သမား အမ်ားစုလုပ္ကိုင္ၾကေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္းလုပ္ငန္း အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ အထြက္ေကာင္းမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ လိုအပ္ေသာ သြင္းအားစုမ်ား ကို အျပည့္အဝ သုံးစြဲႏိုင္ျခင္းမရွိေသာ လုပ္ကြက္ငယ္ေတာင္သူမ်ား လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိသည့္ လုပ္ ငန္းျဖစ္ပါသည္။ သြင္းေရႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ စသည္တို႔ မရွိသည့္ စိုက္ပ်ိဳးေျမနည္းနည္းတြင္ မိသားစု မ်ား လုပ္ကိုင္ၾကၿပီး သီးႏွံသည္ မိသားစုစားေသာက္ကုန္အျဖစ္သာ ရည္ၫြန္းပါသည္။ ထိုေျမ တြင္ သြင္းေရကဲ့သို႔ သြင္းအားစုမ်ား ရႏိုင္ပါက ဝင္ေငြရေသာ သီးႏွံမ်ားျဖစ္သည့္ ဝါပင္၊ ႀကံ၊ ႏွင့္ ဆီထြက္သီးႏွံမ်ား စိုက္ပ်ိဳးေလ့ရွိသည့္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး အမ်ိဳးအစားတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
ယခု အမ်ိဳးအစားထဲတြင္ ေျမေျခာက္တြင္စိုက္ပ်ိဳးေသာ နည္းလမ္းသာမက ေရသြင္းစိုက္ပ်ိဳးရ သည့္ နည္းလမ္းကိုပါ သုံးႏိုင္ေသာ္လည္း သြင္းေရရွိမႈႏွင့္ မိုးေရအေပၚမူတည္ကာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ ပါသည္။ မိုးနည္းေသာ ေဒသမ်ားရွိ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္လုပ္ကိုင္ေသာ ေျမမ်ားတြင္ ေျပာင္းႏွင့္ ပဲမ်ိဳး စုံ ကဲ့သို႔ေသာ သီးႏွံမ်ားကို တစ္ႏွစ္လုံးအတြက္ တစ္ခါသာ စိုက္ပ်ိဳးတတ္ၾကသည္။ ေရရွိေသာ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားတြင္မူ တစ္ႏွစ္တြင္ (၂) သီးစားအျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးေလ့ရွိသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ထိုသီးႏွံမ်ားတြင္ စပါး၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္မ်ား ႏွင့္ ႀကံကဲ့သို႔ေသာ သီးႏွံမ်ား ပါဝင္ေနတတ္ပါ သည္။
တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း အမ်ိဳးအစားအတြက္ အဓိကအခ်က္မ်ားအေနျဖင့္
- မိသားစုတစ္စု လုံးသည္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္းအေပၚတြင္ မွီခိုေနၾကပါသည္။
- စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္အတြက္ ကိရိယာပစၥည္းမ်ားကို အထူးတလည္ အား ျဖင့္ သုံးစြဲျခင္းမရွိတတ္ၾက။
- စိုက္ပ်ိဳးေသာ သီးႏွံမ်ားအတြက္ မိ႐ိုးဖလာနည္းလမ္းမ်ားကိုသာ အသုံးျပဳတတ္ၾကသည္။
- စိုက္ပ်ိဳးေျမပမာဏသည္လည္း အနည္းငယ္မွ်သာျဖစ္ပါသည္။
- ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ေသာ သီးႏွံအထြက္မွာလည္း သာမန္ထက္ နည္းပါးပါသည္။
- ထြက္ရွိလာေသာ သီးႏွံမ်ားကို စားသုံးရန္အတြက္သာ သုံးၾကၿပီး စီးပြားေရးအရ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်ႏိုင္သည့္ အဆင့္အထိ မရွိႏိုင္ေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။
ေ႐ြ႕ေျပာင္း စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးအမ်ိဳးအစား
သစ္ေတာရွိ ေျမအနည္းငယ္ကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းကာ စိုက္ပ်ိဳးေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။ သစ္ေတာအုပ္တြင္းရွိ သစ္ပင္ေျခာက္မ်ားကို ရွင္းလင္းျခင္း၊ ပင္စည္၊ ကိုင္းေျခာက္ႏွင့္ ရွင္းလင္း ထားေသာ ေပါင္းျမက္မ်ားကို စုပုံမီးရႈိ႕ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး (၂) ႏွစ္မွ (၃) ႏွစ္အထိ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ ကိုင္ၾကၿပီး ေျမဆီစြမ္းအား က်ဆင္းလာလွ်င္ ေနရာသစ္တြင္ ထပ္မံခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းကာ စိုက္ ပ်ိဳးေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ႏွင့္ ေျပာင္းတို႔ကို စိုက္ပ်ိဳးတတ္ၾကသည္။
ေ႐ြ႕ေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး အမ်ိဳးအစားတြင္ တစ္ဧကအထြက္ႏႈန္းသည္ လြန္စြာနည္းပါးေလ့ ရွိသည္။
ေ႐ြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ျခင္းအတြက္ အဓိကအခ်က္မ်ားအေနျဖင့္
- စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးကို သစ္ေတာေျမမ်ားကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းကာ လုပ္ေဆာင္ၾကသည္။
- ထယ္ထိုးျခင္း ကဲ့သိုေသာ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ငန္း တစ္ခုတစ္ေလမွမလုပ္ပဲ စိုက္ပ်ိဳးၾကေသာ အမ်ိဳး အစားျဖစ္ပါသည္။
- မ်ိဳးေစ့ကိုသာ သုံးၿပီး ေျမေပၚတြင္ စိုက္ၾကသည္။
- ၂ ႏွစ္ မွ ၃ ႏွစ္ၾကာလွ်င္ အထြက္ႏႈန္းသည္ ေလ်ာ့က်လာသည္၊ အေၾကာင္းမွာ ေျမတိုက္စားမႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
- ဆိုး႐ြားေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။
သစ္သီးသစ္ပင္ၿခံမ်ားစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း
၁၉ ရာစု ႏွစ္မ်ားကတည္းက မိတ္ဆက္ခဲ့ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ British တို႔၏ သစ္သီး ပင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ၿခဳံကဲ့သို႔ သီးပင္စားပင္မ်ားကို သီးသန႔္စိုက္ပ်ိဳးသည့္ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစား ျဖစ္ ပါသည္။ လက္ဖက္၊ ရာဘာပင္မ်ား၊ အုန္းပင္၊ ေကာ္ဖီပင္၊ သံပုရာစေသာ အပင္မ်ားကို စိုက္ပ်ိဳး ၾကေသာ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ငန္းတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
ဤစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး အမ်ိဳးအစားမ်ားအတြက္ လုံေလာက္ေသာ ရင္းႏွီးမႈမ်ားကို လိုအပ္ၿပီး သြင္းေရ၊ နည္းစနစ္မ်ား၊ စက္ပစၥည္းမ်ား စသည္တို႔ကိုလည္း အခ်ိန္ကိုက္ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အျခားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ႏိုင္ေသာ ထုတ္ကုန္မ်ားကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ၿပီး ႏွစ္အေတာ္ၾကာအထိ သီးႏွံမ်ားကိုလည္း ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားမ်ားကို ရႏိုင္သည္ မွန္ေသာ္လည္း အခ်ိန္ကာလတစ္ခုကို ေစာင့္ရေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းလည္း ျဖစ္ ပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သစ္သီးၿခံမ်ားကို အပူပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိၾကသည္။
သစ္သီးၿခံစိုက္ပ်ိဳးေရး အမ်ိဳးအစားအတြက္ အဓိကအခ်က္မ်ား
- ေနရာက်ယ္ဝန္းေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ေျမဧကမ်ားမ်ားျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေလ့ရွိၾကသည္။
- သီးပင္ စားပင္ တစ္မ်ိဳးတည္းကိုသာ စိုက္ပ်ိဳးတတ္သည္။
- အလုပ္သမားလိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ သုံးစြဲမႈမ်ားျပားသည္။
- ေခတ္မီ ေခတ္ေပၚ နည္းစနစ္မ်ားကို သုံးစြဲကာ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။
- တင္ပို႔ကုန္မ်ားအျဖစ္ ရည္႐ြယ္ကာ စိုက္ပ်ိဳးၾကေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။
ၾကပ္မတ္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း
တစ္ဧကစိုက္ပ်ိဳးျခင္းမွ အထြက္အမ်ားဆုံးႏွင့္ အျမတ္အမ်ားဆုံး ရႏိုင္ရန္ ရည္႐ြယ္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း ကို ဆိုလိုပါသည္။ အေကာင္းဆုံးေသာ ပိုးမႊားႏွိမ္နင္းမႈစနစ္မ်ား၊ သြင္းအားစုမ်ား ႏွင့္ အထူး သျဖင့္ သြင္းေရ စီမံမႈမ်ားႏွင့္ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန႔္မ်ား၊ စက္ပစၥည္းကိရိယာမ်ား ကိုသုံးကာ တစ္ ဧက မွ အထြက္အမ်ားဆုံးရႏိုင္ရန္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။
အေျခာက္စိုက္ေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးစနစ္
ေရရွားေသာ ေဒသမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ေလ့ရွိေသာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါ သည္။ ေရငတ္ဒဏ္ခံႏိုင္ေသာ မ်ိဳးမ်ားကိုအသုံးျပဳကာ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ၾကၿပီး မ်ားေသာအား ျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရရွားပါးေသာ ေဒသမ်ား၊ ႏွစ္စဥ္မိုးေရခ်ိန္နည္းပါးေသာ ေဒသမ်ားတြင္ အသုံးျပဳ ၾကေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး အထြက္ႏႈန္းသည္လည္း ပုံမွန္ထက္နည္းသည္ကို ေတြ႕ရပါ သည္။
ေရာေႏွာစိုက္ခင္း၊ သီးစုံစိုက္ခင္းျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴထုတ္လုပ္ျခင္း
ေရာေႏွာစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း ဆိုသည္မွာ စဥ္ဆက္မျပတ္ေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရး လုပ္ ငန္းကိုဆိုလိုၿပီး သီးစုံစိုက္ခင္းဆိုသည္မွာ ေျမကြက္တစ္ကြက္တည္းတြင္ သီးႏွံတစ္မ်ိဳးတည္း မဟုတ္ပဲ အမ်ားစိုက္ပ်ိဳးျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။ ရင့္မွည့္မႈမတူညီေသာ သီးႏွံ အနည္းဆုံး (၂) မ်ိဳး ကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ၾကျခင္းျဖင့္ သီးႏွံအာဟာရၿပိဳင္ဆိုင္ရယူမႈႏွင့္ ႀကီး ထြားျခင္းၿပိဳင္ဆိုင္မႈကိုလည္း ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္သည္။ မိုးမ်ားေသာ မိုးေကာင္းေဒသမ်ားႏွင့္ သြင္းေရ ေပါမ်ားေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ယခုကဲ့သို႔ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈပုံစံကို ေတြ႕ရပါသည္။
သီးလွည့္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း
သီးႏွံတစ္ခုတည္းကို ေျမတစ္ေနရာထဲတြင္ အၿမဲတမ္းစိုက္ပ်ိဳးမည့္အစား အျခားသီးႏွံမ်ားကိုပါ အလွည့္က်စိုက္ပ်ိဳးေသာ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ စိုက္ပ်ိဳးျခင္းအားျဖင့္ ေျမဆီ လႊာပ်က္စီးမႈကို ကာကြယ္ေပး႐ုံသာမက ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္မ်ားကိုလည္း ေျမတြင္းတြင္ စုေဆာင္းေပး ႏိုင္ပါသည္။ သီးလွည့္စိုက္ပ်ိဳးေရးစနစ္တြင္းရွိ သီးႏွံမ်ားသည္ ေဒသလိုက္ကြဲျပားမႈရွိၿပီး သီးႏွံ သက္တမ္းမ်ားအလိုက္လည္း ကြာျခားႏိုင္ပါသည္။ ႏွံစားသီးႏွံမ်ား စိုက္ပ်ိဳးၿပီးစီးေသာ အခါတြင္ ပဲမ်ိဳးစုံ သီးႏွံတစ္ခုခုကို စိုက္ပ်ိဳးျခင္းအားျဖင့္ ပဲပင္မ်ားမွ ဖမ္းယူေပးႏိုင္ေသာ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ကို ရရွိႏိုင္သည္။
အေျခက် စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴထုတ္လုပ္ေသာ စနစ္
စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးအတြက္ ရည္႐ြယ္ကာ အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ၿပီး စီမံခ်က္ခ်ကာ စိုက္ပ်ိဳး ေမြးျမဴေသာ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
ေလွကားထစ္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴျခင္း
ေဇာက္ရွိေသာ ေတာင္ကုန္း/ ေတာင္ေစာင္းမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေလ့ရွိေသာ နည္းစနစ္ျဖစ္ၿပီး ေတာင္ကုန္း ေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႕ရေလ့ရွိပါသည္။ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ အေျခ က် စိုက္ပ်ိဳးေရးစနစ္ကဲ့သို႔ေသာ စိုက္ပ်ိဳးရန္ေျမမ်ားကို ေလွကားထစ္ အပိုင္းလိုက္မ်ားအျဖစ္ ပုံေဖာ္ၿပီးစိုက္ပ်ိဳးေသာ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ ပုံေဖာ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ေျမဆီလႊာတိုက္စားမႈ ကိုလည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။
Htunn Win Kyaw