ခိုင္တိုစန္ အက်ဳိးေက်းဇူး ႏွင့္ ျပဳလုပ္ပံု အဆင့္ဆင့္

• အပင္အာဟာရ

ခိုင္တိုစန္သည္  အဂၤလိပ္စကား     khitosan ျဖစ္သည္။   Chitin ခိုင္တင္ဓာတ္ကို အက္ဆစ္ ဖယ္ထုတ္ျခင္းနည္း ဟုေခၚေသာ ဓာတ္ေပါင္းကို ဖယ္ထုတ္ျခင္းနည္းျဖင့္ Chitosan ကို ရရွိသည္။ ခိုင္တင္ဓာတ္ေပါင္းမွတဆင့္ ဓာတ္ျပဳမႈတခ်ဳိ႕ ျပဳလုပ္ရာမွ ခိုင္တိုစန္(ယခုက်ေနာ္တို႔ အသံုးျပဳေသာ)ကိုရရွိသည္။  ခိုင္တင္ဓာတ္ကို ေရေန အခြံမာေကာင္းမ်ား ဂဏန္း၊ ပုဇြန္၊ ခရု၊ ကမာ၊ ျပည္ၾကီးငါး၊ ေရဘ၀ဲ၏ အခြံမ်ား၊ အတြင္းခြံႏွင့္ အတြင္းသားအမာခံမ်ားတြင္ လည္းေကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။
အင္းဆက္မ်ား၏ အခြံ၊ ေတာင္ပံ၊ ကိုယ္အစိတ္အပိုင္းမ်ားနွင့္ မိႈမ်ား၏ ဆဲလ္နံရံမ်ားတြင္လည္း ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ စီးပြားျဖစ္ ထုတ္ယူလွ်က္ရွိေသာ ခိုင္တင္ဓာတ္မွာ လယ္ဂဏန္း၏ အခြံမာမွ ျဖစ္သည္။
ခိုင္တိုစန္ကိုမ်ားစြာေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ သံုးစြဲေနၾကသည္။  စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းမ်ား ၊၀ိုင္အရက္ ၊အလွကုန္သံုးဆိုင္ရာ၊ ဓာတုေဆး၀ါးဆိုင္ရာ၊ ဇီ၀ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ၊ ေရသန္႔စင္ျခင္းဆိုင္ရာ၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးသံုးစသျဖင့္အသံုးျပဳလ်ွက္ရွိ သည္။ အ၀လြန္ေရာဂါ ၊ ကုိလက္စထေရာ ျမင့္ျခင္း ေရာဂါ၊  ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အိပ္မေပ်ာ္ေရာဂါ၊ သြားခံတြင္းဆိုင္ရာ စသည္တို႔ကို ခိုင္တင္ကိုအသံုးျပဳျပီး အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာျဖင့္ ကုုသလ်က္ရွိသည္။ ေဆး၀ါးမ်ား၏အျပင္ခြံကို ခိုင္တင္ကို အသံုးျပဳ  ထုတ္လုပ္မွွု လည္းရွိသည္။
ခိုင္တိုစန္ကို စိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္ တြင္က်ယ္စြာသံုးေနၾကေသာ္လည္း ေတာင္သူမ်ား အေနျဖင့္သိရွိမွု နည္းပါးၾကသည္။ နုိင္ငံျခားမွ တင္သြင္းလာေသာ ခိုင္တိုစန္ေဆးမ်ားမွာ တံဆိပ္ပံုစံအမ်ိုဳးမ်ိဳးျဖင့္  ေစ်းၾကီးေသာ္လည္း  လယ္ယာသီးႏွံအတြက္ ေကာင္းမယ္ထင္ျပီး ၀ယ္သံုးၾကသည္။
ခိုင္တိုစန္၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားမွာ
၁။ အပင္ ခုခံအားေကာင္းျပီး ပင္ညိႈးေရာဂါ/ျမစ္ပုပ္ေရာဂါ ၊ မီးခိုးမိႈေရာဂါ၊  ေႏွာင္းပင္နာက်ေရာဂါ/ ဖိုင္တိုသိုရာမိႈေရာဂါ၊ ဖားဥမိႈေရာဂါ၊ မွိုစက္ေျပာက္ေရာဂါအျပင္ အျမစ္နီမတုတ္ ေရာဂါကိုလည္း ကာကြယ္သည္။
၂။ ဖ်က္ပိုး၊ အင္းဆက္၊ ဗိုင္းရပ္စ္၊ ေျမေအာင္းပိုးေရာဂါ မ်ားကို ကာကြယ္ ခုခံႏိုင္စြမ္း ရွိသည္။
၃။  မ်ဳိးေစ့စိမ္ရာတြင္ အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္လည္း အပင္ေပါက္အားေကာင္းျပီး အျမစ္ထြက္ႏႈန္းေကာင္း ေစ သည္။ အပင္ၾကီးထြားႏႈန္းကို ပိုမိုေစသည္။
၄။      ရြက္ျဖန္းအျဖစ္ အသံုးျပဳရာတြင္ အရြက္၊ အပြင့္၊ အဖူး၊ အသီးတို႔ အေပၚတြင္ ပါးလႊာေသာ ဖယာင္းလႊာ အသြင္ ျဖစ္ေစျပီး ျပင္ပမွွေရာဂါ ဖ်က္ပိုးတို႔ကို ကာကြယ္ေပးေသာ ဒိုင္းကဲ့သို႔ ျဖစ္ေစသည္။
၅။ အလင္းျဖစ္ အစာခ်က္ျခင္း ျဖစ္စဥ္ကို အားျမွင့္ကူညီေပးေသာေၾကာင့္   အပင္ၾကီးထြားႏႈန္း၊  အသီးတင္ႏႈန္း ျမင့္မားေစသည္။
၆။ ေျမျပင္ရာတြင္ အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ေျမဆီလႊာ အဏုဇီ၀တို႔ႏွင့္ဇီ၀ျဖစ္စဥ္တို႕ကို႔ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေစေသာေၾကာင့္ အပင္အတြက္ လိုအပ္ေသာ  အာဟာရမ်ား ေပးစြမ္းေစရန္ ကူညီေပးသည္။
၇။ ေျမဆီလႊာတြင္ ခိုင္တိုစန္မ်ား ေပါမ်ားေနျခင္းေၾကာင့္ ေျမဆီလႊာတြင္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈ ေနာက္ဆက္တြဲ အပင္ေရာဂါျဖစ္ေစႏုိင္မႈမ်ားကို ေလ်ာ့ပါးေစသည္။
၈။     ခိုင္တိုစန္  ရြက္ျဖန္းအသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ အသီး  ၊ အပြင့္၊ သက္တမ္းကို ၾကာရွည္ခံေစေသာေၾကာင့္ ေစ်းကြက္တြင္ မ်က္ႏွာပန္းလွသည္။
           အက်ဳိးေက်းဇူး မ်ားလွေသာ ခိုင္တိုစန္ကို မည္သုိ႔မည္ပံု ျပဳလုပ္သည္ကို သိရွိသင့္ေပသည္။        ခိုင္တင္ဓာတ္ရွိေသာ ေရေန အခြံမာ၊ အင္းဆက္၊ မိႈတို႔သည္ပ်က္စီးရာမွ တျဖည္းျဖည္းေဆြးေျမ့ပီး  သဘာ၀ အဏုဇီ၀ အင္ဇိုင္းမ်ားကအဆင့္ဆင့္ ေခ်ဖ်က္ဓာတ္ျပဳၾကျခင္းျဖင့္ ခိုင္တိုစန္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိႏုိင္ေၾကာင္းကို ပညာရွင္မ်ားက ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသည္ ။ ျဖစ္စဥ္သည္ အခ်ိန္ကာလအလိုက္ ၾကာျမင့္လြန္းျပီး တျခားေသာ ဓာတ္ေပါင္းမ်ားသို႔လည္းကူးေျပာင္းႏုိင္ေသာေၾကာင့္ လူျပဳျပင္နိုင္ေသာ နည္းကို ရွာေဖြရေပမည္။ ခိုင္တင္မွသည္ ခိုင္တိုစန္သို႔ ဓာတ္ျပဳေျပာင္းလဲျခင္းတြင္ ဓာတုနည္း  ဇီ၀နည္းအားျဖင့့္၂မ်ဳိးေတြ႕ရွိရသည္။ စီးပြားျဖစ္ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိေသာနည္းမွာ ဓာတုနည္းျဖစ္သည္ ။ ေတာင္သူမ်ား ပိုျပီး အဆင္ေျပေသာနည္းမွာ ေဘးကင္းေသာ ဇီ၀နည္းျဖစ္သည္။
ဓာတုနည္းျဖင့္ ခိုင္တင္မွ ခိုင္တိုစန္သို႔ နည္းလမ္း ၁
ဓာတုနည္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ဆိုဒါ အက္ဆစ္မ်ား အပူမ်ားကို ကိုင္တြယ္ရေသာေၾကာင့္ ကိရိယာ စံုလင္မႈရွိရန္  လိုအပ္ရံုမွ်မက    မိမိကုိင္တြယ္ေသာ   အရာတို႔၏   ေဘးဥပဒ္ကိုလည္း  သိရွိ နားလည္ျပီး ျဖစ္ရန္ လိုသည္။
  လိုအပ္ေသာအရာမ်ား
  ဂဏန္းခြံ၁၀၀ဂရမ္
4 % HCl  (ဟိုက္ဒရို ကလိုရစ္ အက္ဆစ္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း) ၁၄၀၀ ဂရမ္ ( ၁. ၄လီတာ)
5% NaOH (ေကာ့စတစ္ ဆိုဒါ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) ၁၂၀၀ ဂရမ္ (၁. ၂ လီတာ)
70% NaOH (ေကာ့စတစ္ ဆိုဒါ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္း) ၁၄၀၀ ဂရမ္ (၁. ၄ လီတာ)
အေလးခ်ိန္ရန္ခ်ိန္ခြင္တိုင္းတာရန္ ခြက္၊ ပိုက္စသည္၊ အပူေပးရန္ မီးဖို (အပူခ်ိန္ပါ ၾကည့္ႏုိင္ေသာ)
၁။ အခန္းအပူခ်ိန္တြင္ (ဂဏန္းအခြံအတြင္းမွ ဂဏန္းအသားတို႔ ဖယ္ျပီးသား) အခြံမ်ား ၁၀၀ ဂရမ္ (၆က်ပ္သား ၀န္းက်င္) ကို ဟိုက္ဒရိုကလိုရစ္အက္ဆစ္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း  ၁. ၄ လီတာတြင္ ၃၆ နာရီ စိမ္ပါ။ ျပီးလွ်င္ ေရသန္႔ျဖင့္ ေဆးျပီး အခြံမ်ားကို ဆယ္ယူပါ။ (ကယ္စီယမ္ ကလိုရိုဒ္ကဲ့သို႔ minerals ဓာတ္ဆားမ်ားကို သန္႔စင္ေသာအဆင့္ျဖစ္သည္။)
၂။ မီးဖိုထဲတြင္ ၉၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ အပူခ်ိန္တြင္ ခ်ိန္ျပီး ေကာ့စတစ္ ဆိုဒါ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ၁. ၂ လီတာတြင္ ဂဏန္းခံြမ်ားကို ၂၄ နာရီ စိမ္ပါ။ ျပီးေနာက္ ေရသန္႔ျဖင့္ ေဆးျပီး အခြံမ်ားကို ဆယ္ယူပါ။ ေနျဖင့္ အေျခာက္ခံပါ။ (ပရိုတိန္းမ်ားကို ဖယ္ေသာအဆင့္ျဖစ္သည္။ ယခုအဆင့္တြင္ သန္႔စင္ေသာ ခိုင္တင္ကို ရရွိသည္။)
၃။ အခန္း အပူခ်ိန္တြင္ပင္  ရရွိေသာ    ခိုင္တင္ကို    ခိုင္တိုစန္အျဖစ္  ေျပာင္းရန္ ေကာ့စတစ္  ဆိုဒါ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ၁.၄ လီတာတြင္ ၇၂ နာရီ စိမ္ပါ။ မၾကာမၾကာ ေမႊေပးပါ။ ျပီးေနာက္ေရသန္႔ျဖင့္ ေဆး ျပီး  အခြံမ်ားကိုစစ္ျပီးဆယ္ယူပါ။ ေနျဖင့္ အေျခာက္ခံပါ။ ခိုင္တိုစန္  သန္႔စင္ႏႈန္း ၇၀% ၀န္းက်င္ကို ရရွိေပမည္။ မိမိရရွိေသာ ကုန္ၾကမ္း ျပဳလုပ္မႈ ေသသပ္မႈ စသည့္အခ်က္မ်ား ေပၚမူတည္သည္။   ေရရွည္ ထိန္းသိမ္းထားရန္အတြက္ ေရသန္႔ျဖင့္ ၂% ခိုင္တိုစန္ကို ေရာစပ္ထားရွိရမည္။ ေနာက္ဆံုး ရရွိေသာ ခိုင္တိုစန္ကို ေရသန္႕အဆ ၃၀ မွ ၅၀ ခန္႕ေရာစပ္ထားရွိ ရမည္။ ေရသန္႔အစား   ရွာလကာရည္ကို  သံုးလွ်င္ ပိုအက်ဳိးထူးသည္။
အထက္ပါ နည္းစနစ္သည္စက္ရံုသံုးနည္းျဖစ္သည္။
ဓာတုနည္းျဖင့္ ခိုင္တင္မွ ခိုင္တိုစန္သို႔ နည္းလမ္း ၂
၁။ အတြင္းသား ဖယ္ထုတ္ထားေသာ ဂဏန္းခြံမ်ားကို ရွာလာကာရည္ (ဗီနီဂါ) တြင္ ၁ ရက္မွ ၂ ရက္ခန္႔ စိမ္ပါ။ အခြံမ်ားကို စစ္ယူျပီး ေနျဖင့္ အေျခာက္လွန္းပါ။
၂။  အေျခာက္လွန္းထားေသာ   အခြံမ်ားကို  ေကာ့စတစ္ ဆိုဒါ   ျပင္းအား အနည္းဆံုး       ၄၀% ရွိ ေသာ အရည္ထဲတြင္ ၁၀၀  ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ရေအာင္အပူေပးပါ။  ျပဳလုပ္ရန္ ခက္ခဲသူမ်ားအတြက္ ဆိုဒါျပင္အားမ်ားေသာ အရည္ထဲတြင္ ရက္ေပါင္း ၂၀ မွ ၃၀ နီးပါး ေနပူထဲ ထားရွိျခင္းျဖင့္လည္း ခိုင္တိုစန္ကို ရရွိႏိုင္ပါသည္။ စြမ္းအား အနည္းငယ္ ေလ်ာ့နည္းႏုိင္ေသာ္လည္း ေဘးကင္းေသာ နည္းျဖစ္သည္။ တစ္လခန္႔ စိမ္ျပီး စစ္ယူ ဆယ္ယူျပီး ေနလွန္း အေျခာက္ခံပါ။
၃။ ေနာက္ဆံုးရရွိလာေသာ ခိုင္တိုစန္သည္ ရွာလကာရည္တြင္ေကာင္းစြာ ေပ်ာ္၀င္ျပီ ျဖစ္သည္။ သိမ္းဆည္းထားလိုပါက ရွာလကာရွည္ အဆ ၂၀ မွ ၃၀ ခန္႔ေရာစပ္ႏိုင္သည္
ေဖာ္ျပပါ နည္းလမ္း ၂မ်ဳိးမွ ရရွိေသာ ခိုင္တိုစန္ အရည္ကို ရြက္ျဖန္းအေနျဖင့္ ေရ ၄ ဂါလံတြင္ ၁၀၀ စီစီ ခန္႔ ေရာစပ္ျဖန္းႏုိင္သည္။
ဇီ၀နည္းျဖင့္ ခိုင္တင္မွ ခိုင္တိုစန္သို႔ နည္းလမ္း ၃
၁။     အတြင္းသား ဖယ္ထုတ္ထားေသာ ဂဏန္းခြံမ်ားကို ေနပူတြင္ ၁ ရက္ ၂ရက္ခန္႔ အေျခာက္ခံပါ။
၂။ အရမ္းစိုစြတ္လွ်င္ သို႔မဟုတ္ ေထာင္းရလြယ္ကူေစရန္ နာရီ၀က္ခန္႔ မီးဖုတ္ႏိုင္သည္။       ေျခာက္ေနေသာ အခြံမ်ားကို ေမာင္းဆံုတြင္မႈန္႔မ်ား ျဖစ္သည္အထိေထာင္းရမည္။ ၾကိတ္စက္ နွင့္လည္း  ၾကိတ္ႏုိင္သည္။
၃။ ၁ မီလီမီတာ အရြယ္ထက္ ေသးငယ္ေသာ အမႈန္မ်ားျဖစ္ပါက ၄င္းကို အီးအမ္-၁(လႈပ္ရွားအီးအမ္ Activated EM) အသင့္ျပဳလုပ္ျပီးသား အရည္ျဖင့္ စဥ့္အိုးတြင္ ေရာစပ္ရမည္။
ေရာစပ္ရမည့္ အခ်ဳိးမွာ ဂဏန္းခြံ အမႈန္ ၁ ပိႆာခန္႔တြင္ အီးအမ္-၁ ၂ လီတာခန္႔၊ သကာ အခ်ဳိရည္ ၁ လီတာ၊ ေရသန္႔ ၂ လီတာတို႔ကို ေရာစပ္ေမႊပါ။ စဥ့္အိုး၏ တစ္၀က္ခန္႔ ေလဟာနယ္ ျဖစ္ပါေစ။ ၂ ရက္ ၃ ရက္ခန္႔တြင္ မ်က္ႏွာျပင္ အထက္သို႔ ပူစီေဖာင္းမ်ား ဆက္တိုက္ ထြက္လာေပမည္ ။၂ ရက္တစ္ခါ အိုးကို ေမႊေပးေနရမည္။  ျပဳလုပ္ေနစဥ္ အေတာအတြင္း ပလက္စတစ္ အိတ္မဲျဖင့္ စဥ့္အိုးကို လံုစြာစည္းထားရမည္။  ေမႊရန္ စတီးတုတ္ေခ်ာင္း  သို႔မဟုတ္  သန္႔စင္ေသာ တုတ္ေခ်ာင္းတို႔ကို  အသံုးျပဳပါ။ ပူစီေဖာင္းထြက္ျခင္း မရပ္မခ်င္း ထားရန္ လိုအပ္သည္။  အနည္းဆံုး တစ္လမွ ၂ လ အၾကာတြင္ ခိုင္တိုစန္ ျဖစ္ေပၚျပီး သံုးရန္ အသင့္ျဖစ္သည္။ ေရ ၄ ဂါလံတြင္ ခိုင္တိုစန္ အရည္ ၅၀ - ၁၀၀ စီစီ ေရာစပ္ျဖန္းႏုိင္ပါသည္။
အထက္ပါ ဇီ၀နည္းျဖင့္ ခိုင္တိုစန္ ျပဳလုပ္နည္းတြင္ အေရးၾကီးေသာ ဇာတ္ေကာင္မွာ အီးအမ္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိရည္သည္ အီးအမ္ အက်ဳိးျပဳအဏုဇီ၀တို႔ ေကာင္းစြာရွင္သန္ေစရန္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္သည္။  အီးအမ္တို႔မွ ထြက္ေသာအင္ဇိုင္းတို႔သည္ သဘာ၀နည္းထက္ ပိုမို လ်င္ျမန္စြာ   ခိုင္တင္မွ ခိုင္တိုစန္ အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲေပးၾကသည္။
ခင္မင္တဲ့
ကိုေ၀ေအာင္
စိမ္းလန္းသစ္ေမႊးေရာင္း၀ယ္ေရး

                   kosoe.blogspot.com