“အပင္တစ္သွ်ဴးမ်ားရဲ႕
၉၆% ကို ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္၊ ေအာက္ဆီဂ်င္၊ ကာဗြန္နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး က်န္ ၄%
ကို N-P-K ပမာဏ ၂.၇ % နဲ႔ အျခားေသာ အနည္းလို အာဟာရျဒပ္စင္မ်ား ၁.၃% နဲ႔
ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။”
႐ြက္ဖ်န္းအားေဆးဆိုတာ ဘာလဲ??
အပင္ကိုအာဟာရမ်ားရရွိေအာင္ အရည္ပုံစံနဲ႔ ဖ်န္းပက္ေကြၽးရတဲ့ အရည္မွန္သမွ်ကို ႐ြက္ဖ်န္း အားေဆးလို႔ ေယဘုယ် သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ယေန႔ေခတ္မွာ တြင္က်ယ္စြာသုံးေနၾကတဲ့ ႐ြက္ ျဖန္းေဆးရည္ျပင္းမ်ားမွာေတာ့ N-P-K အာဟာရဓါတ္မ်ားကို လိုခ်င္တဲ့ အခ်ိဳးအစားနဲ႔ အပင္ က လွ်င္ျမန္စြာ စုပ္ယူႏိုင္ေအာင္ ေခတ္မီစြာ ေဖာ္စပ္ထားၿပီးျဖစ္လို႔ ေရနဲ႔ေရာစပ္ကာ အလြယ္တ ကူဖ်န္းလိုက္႐ုံပါပဲ။ ေျမအတြင္း ႀကဲပက္/ထည့္သြင္းေကြၽးရတဲ့ ေျမၾသဇာအတုံးအခဲမ်ားလို အပင္ မွ လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ မစုပ္ယူႏိုင္တဲ့ ပုံစံအျဖစ္နဲ႔ရွိေနမွာ၊ သြင္းေရထုတ္ေရတို႔နဲ႔အတူ ေပ်ာ္ဝင္ ဆုံးရႈံးသြားမွာလည္း
ပူပန္စရာမလိုပါ။ N-P-K တို႔အျပင္ အပင္ႀကီးထြား လႈံ႕ေဆာ္ေဟာ္မုန္းမ်ား နဲ႔ ဗီတာမင္မ်ား၊ အနည္းလိုအာဟာရဓါတ္မ်ားပါ ထည့္သြင္းၿပီးျဖစ္တာမို႔ အဖက္ဖက္က ျပည့္စုံ လွပါတယ္။ မိမိဖ်န္းလိုတဲ့ အပင္ေပၚမူတည္ၿပီး အခ်ိဳးအစားမ်ိဳးစုံနဲ႔ ပုံစံမ်ိဳးစုံ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။
အပင္ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားမႈ အဆင့္အလိုက္ အာဟာရလိုအပ္ခ်က္ မတူညီတာေၾကာင့္ မိမိဖ်န္းလိုတဲ့ ပမာဏေပၚလိုက္ၿပီး မိမိႏွစ္သက္သလို ေဖာ္စပ္လို႔လည္း ရႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - မိမိက အ႐ြက္ ကို ပိုမိုႀကီးထြားေစလိုပါက P နဲ႔ K တို႔ထက္ N ပမာဏကို တိုးျမႇင့္ေဖ်ာ္စပ္ႏိုင္သလို အပြင့္အသီး အတြက္ ရည္႐ြယ္ဖ်န္းလိုပါက N ပမာဏထက္ P နဲ႔ K တို႔ရဲ႕ပမာဏကို တိုးျမႇင့္ေဖ်ာ္စပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - သေဘၤာပင္စိုက္ခင္း တစ္ခုဆိုၾကပါစို႔၊ အပင္ငယ္စဥ္ အ႐ြက္ျဖစ္ေပၚခ်ိန္မွာ အ႐ြက္မ်ား က်န္းက်န္းမာမာနဲ႔ ေဝေဝဆာဆာ ႀကီးထြားႏိုင္ေစဖို႔ N ကို ပမာဏပိုမ်ားတဲ့ အခ်ိဳး အစားနဲ႔ ဖ်န္းသင့္ၿပီး အဖူးအပြင့္ျဖစ္ေပၚတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အသီးအားေကာင္း ေစဖို႔ P နဲ႔ K ပမာဏ ပိုမိုအားသာတဲ့ ေဖ်ာ္စပ္ပုံအခ်ိဳးနဲ႔ ေကြၽးသင့္ပါတယ္။
႐ြက္ဖ်န္းေဆးနဲ႔ သီးႏွံအထြက္ႏႈန္း
သီးႏွံပင္အထြက္ကို သိသိသာသာတိုးေစတဲ့ နည္းကေတာ့ ႐ြက္ဖ်န္းအားေဆးမ်ား ဖ်န္း၊ ေကြၽး ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမအတြင္း ထည့္ေကြၽးျခင္းထက္ ဖ်န္းပက္ေကြၽးျခင္းက အထြက္ကို ၁၂% မွ ၂၅%ထိ ပိုမိုေကာင္းေစတယ္လို႔ သုေတသနၫႊန္းကိန္းမ်ားအရ သိရွိရပါတယ္။
မတူညီတဲ့ ေျမအေနအထားနဲ႔ ကြဲျပားတဲ့ ရာသီဥတုအေျခအေနေတြမွာ ေလ့လာျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသန ရလဒ္မ်ားအရ
• ေျမၾသဇာကို ႐ြက္ဖ်န္းရည္အေနနဲ႔ အသုံးျပဳပါက ဖ်န္းလိုက္တဲ့ပမာဏရဲ႕ ၉၀%အထိ အက်ိဳး ရွိစြာ စုပ္ယူအသုံးခ်ႏိုင္ၿပီး ေျမထဲကိုတိုက္႐ိုက္ က်ဲပက္ထည့္သြင္းျခင္းနည္းနဲ႔ သုံးမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ပ်မ္းမွ် ၁၀% သာလွ်င္ အပင္က စုပ္ယူအသုံးခ်လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ က်န္၉၀%ခန႔္ေသာ ပမာဏမ်ားဟာ အေငြ႕ပ်ံဆုံး ရႈံးျခင္း၊ ေျမအတြင္းရွိ Clay minerals လို႔ေခၚတဲ့ ႐ြံ႕လႊာမ်ားအ တြင္း ပိတ္မိသြားၿပီးေနာက္ အပင္မွ ရယူစားသုံးရန္ ခက္ခဲသြားျခင္း၊ သြင္းေရထုတ္ေရမ်ားနဲ႔ အတူ ေပ်ာ္ဝင္စီးဆင္း/ စိမ့္ဆင္းကာ စိုက္ပ်ိဳးေျမအတြင္းမွ ေပ်ာက္ဆုံးသြားျခင္းမ်ားအျပင္၊ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပသနာမ်ားအေနနဲ႔ သဘာဝေလထု၊ ေရထု ညစ္ညမ္းျခင္းတို႔ျဖစ္ေစပါတယ္။
• သဲဆန္တဲ့ေျမမ်ားမွာဆိုလွ်င္ ေျမၾသဇာအျဖစ္ ေျမထဲသို႔မေကြၽးဘဲ၊ ႐ြက္ဖ်န္းအျဖစ္ အပင္ကို တိုက္႐ိုက္ပက္ ျဖန္းျခင္းက အဆ၂၀ ပိုမိုထိေရာက္ေစပါတယ္။
• ေျမအတြင္းအစိုဓါတ္ နည္းေနခ်ိန္မွာဆိုရင္ အပင္ျမစ္မ်ားက အာဟာရဓါတ္မ်ားကို အျပည့္အဝ မစုပ္ယူႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ႐ြက္ဖ်န္းအျဖစ္ ပက္ျဖန္းျခင္းက ပိုမို အက်ိဳးရွိေစပါတယ္။
႐ြက္ဖ်န္းေဆးနဲ႔ အပင္ရဲ႕အသုံးခ်မႈစြမ္းရည္
႐ြက္ဖ်န္းေျမၾသဇာကို အပင္တစ္ပင္ မည္မွ်အက်ိဳးရွိစြာ အသုံးခ်ႏိုင္သလဲဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ
• ယင္းအပင္ရဲ႕ အ႐ြက္မ်က္ႏွာျပင္အႀကီးအေသး၊
• အ႐ြက္ကိုဖုံးအုပ္ထားတဲ့ အေရျပားဖေယာင္းလြာေလးရဲ႕ က်န္းမာမႈ၊
• ဖ်န္းလိုက္တဲ့ေဆးရဲ႕ အာနိသင္ဟာ အ႐ြက္မ်က္ႏွာျပင္မွာ မည္မွ် အခ်ိန္ၾကာၾကာ အာနိသင္ မပ်က္ျပယ္ဘဲ တည္ရွိေနႏိုင္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္၊
• ေဆးရည္ရဲ႕ အပင္ဆဲလ္မ်ားအတြင္းသို႔ ပ်ံ႕ေရာလြယ္ျခင္း၊ မလြယ္ျခင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ (ေဆးရည္ ဟာ ျပင္းအားမ်ားရာကေန နည္းရာကို ပ်ံ႕ေရာတဲ့ သေဘာအာနိသင္ရွိပါတယ္။ ဥပမာ - အ႐ြက္ တစ္ခုကို ဆားရည္စိမ္ပါက ဆားရည္ရဲ႕ ျပင္းဆဟာ အ႐ြက္ထဲက ေရဓါတ္ရဲ႕ ျပင္းဆထက္ မ်ား တာေၾကာင့္ အ႐ြက္ထဲက ေရဓါတ္ဟာ ဆားရည္ထဲကို စိမ့္ထြက္လာၿပီး အ႐ြက္ဟာ ညိဳးေရာသြား ပါမယ္) နဲ႔
• ေဖ်ာစပ္မႈ ပုံစံမ်ား စသည္တို႔ေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ႐ြက္ဖ်န္းေဆးရည္အေနနဲ႔ သုံးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေရမွာမေပ်ာ္ဝင္ႏိုင္တဲ့ ေဆးမႈန႔္မ်ား၊ အဆီသေဘာသဘာဝရွိတဲ့ ေဆးမ်ားထက္ ေရမွာေပ်ာ္ဝင္လြယ္တဲ့ ေဆးမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္သုံးၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ ဖ်န္းတဲ့အခါမွာလဲ အမႈန္ရဲ႕အ႐ြယ္အစား အေသးဆုံးျဖစ္ေစမယ့္ ေနာ္ ဇယ္လ္ေခါင္းမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ ေဆးမႈန္မ်ား ထြက္ရာအရပ္ဟာ အပင္နဲ႔ ၉၀ ဒီဂရီ ေထာင့္ခ်ိဳးအတိုင္း ရွိေနသင့္ပါတယ္။
Source - မိုးအိမ္ (Bag 2008’)
႐ြက္ဖ်န္းအားေဆးဆိုတာ ဘာလဲ??
အပင္ကိုအာဟာရမ်ားရရွိေအာင္ အရည္ပုံစံနဲ႔ ဖ်န္းပက္ေကြၽးရတဲ့ အရည္မွန္သမွ်ကို ႐ြက္ဖ်န္း အားေဆးလို႔ ေယဘုယ် သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ယေန႔ေခတ္မွာ တြင္က်ယ္စြာသုံးေနၾကတဲ့ ႐ြက္ ျဖန္းေဆးရည္ျပင္းမ်ားမွာေတာ့ N-P-K အာဟာရဓါတ္မ်ားကို လိုခ်င္တဲ့ အခ်ိဳးအစားနဲ႔ အပင္ က လွ်င္ျမန္စြာ စုပ္ယူႏိုင္ေအာင္ ေခတ္မီစြာ ေဖာ္စပ္ထားၿပီးျဖစ္လို႔ ေရနဲ႔ေရာစပ္ကာ အလြယ္တ ကူဖ်န္းလိုက္႐ုံပါပဲ။ ေျမအတြင္း ႀကဲပက္/ထည့္သြင္းေကြၽးရတဲ့ ေျမၾသဇာအတုံးအခဲမ်ားလို အပင္ မွ လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ မစုပ္ယူႏိုင္တဲ့ ပုံစံအျဖစ္နဲ႔ရွိေနမွာ၊ သြင္းေရထုတ္ေရတို႔နဲ႔အတူ ေပ်ာ္ဝင္ ဆုံးရႈံးသြားမွာလည္း
ပူပန္စရာမလိုပါ။ N-P-K တို႔အျပင္ အပင္ႀကီးထြား လႈံ႕ေဆာ္ေဟာ္မုန္းမ်ား နဲ႔ ဗီတာမင္မ်ား၊ အနည္းလိုအာဟာရဓါတ္မ်ားပါ ထည့္သြင္းၿပီးျဖစ္တာမို႔ အဖက္ဖက္က ျပည့္စုံ လွပါတယ္။ မိမိဖ်န္းလိုတဲ့ အပင္ေပၚမူတည္ၿပီး အခ်ိဳးအစားမ်ိဳးစုံနဲ႔ ပုံစံမ်ိဳးစုံ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။
အပင္ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားမႈ အဆင့္အလိုက္ အာဟာရလိုအပ္ခ်က္ မတူညီတာေၾကာင့္ မိမိဖ်န္းလိုတဲ့ ပမာဏေပၚလိုက္ၿပီး မိမိႏွစ္သက္သလို ေဖာ္စပ္လို႔လည္း ရႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - မိမိက အ႐ြက္ ကို ပိုမိုႀကီးထြားေစလိုပါက P နဲ႔ K တို႔ထက္ N ပမာဏကို တိုးျမႇင့္ေဖ်ာ္စပ္ႏိုင္သလို အပြင့္အသီး အတြက္ ရည္႐ြယ္ဖ်န္းလိုပါက N ပမာဏထက္ P နဲ႔ K တို႔ရဲ႕ပမာဏကို တိုးျမႇင့္ေဖ်ာ္စပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - သေဘၤာပင္စိုက္ခင္း တစ္ခုဆိုၾကပါစို႔၊ အပင္ငယ္စဥ္ အ႐ြက္ျဖစ္ေပၚခ်ိန္မွာ အ႐ြက္မ်ား က်န္းက်န္းမာမာနဲ႔ ေဝေဝဆာဆာ ႀကီးထြားႏိုင္ေစဖို႔ N ကို ပမာဏပိုမ်ားတဲ့ အခ်ိဳး အစားနဲ႔ ဖ်န္းသင့္ၿပီး အဖူးအပြင့္ျဖစ္ေပၚတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အသီးအားေကာင္း ေစဖို႔ P နဲ႔ K ပမာဏ ပိုမိုအားသာတဲ့ ေဖ်ာ္စပ္ပုံအခ်ိဳးနဲ႔ ေကြၽးသင့္ပါတယ္။
႐ြက္ဖ်န္းေဆးနဲ႔ သီးႏွံအထြက္ႏႈန္း
သီးႏွံပင္အထြက္ကို သိသိသာသာတိုးေစတဲ့ နည္းကေတာ့ ႐ြက္ဖ်န္းအားေဆးမ်ား ဖ်န္း၊ ေကြၽး ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမအတြင္း ထည့္ေကြၽးျခင္းထက္ ဖ်န္းပက္ေကြၽးျခင္းက အထြက္ကို ၁၂% မွ ၂၅%ထိ ပိုမိုေကာင္းေစတယ္လို႔ သုေတသနၫႊန္းကိန္းမ်ားအရ သိရွိရပါတယ္။
မတူညီတဲ့ ေျမအေနအထားနဲ႔ ကြဲျပားတဲ့ ရာသီဥတုအေျခအေနေတြမွာ ေလ့လာျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသန ရလဒ္မ်ားအရ
• ေျမၾသဇာကို ႐ြက္ဖ်န္းရည္အေနနဲ႔ အသုံးျပဳပါက ဖ်န္းလိုက္တဲ့ပမာဏရဲ႕ ၉၀%အထိ အက်ိဳး ရွိစြာ စုပ္ယူအသုံးခ်ႏိုင္ၿပီး ေျမထဲကိုတိုက္႐ိုက္ က်ဲပက္ထည့္သြင္းျခင္းနည္းနဲ႔ သုံးမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ပ်မ္းမွ် ၁၀% သာလွ်င္ အပင္က စုပ္ယူအသုံးခ်လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ က်န္၉၀%ခန႔္ေသာ ပမာဏမ်ားဟာ အေငြ႕ပ်ံဆုံး ရႈံးျခင္း၊ ေျမအတြင္းရွိ Clay minerals လို႔ေခၚတဲ့ ႐ြံ႕လႊာမ်ားအ တြင္း ပိတ္မိသြားၿပီးေနာက္ အပင္မွ ရယူစားသုံးရန္ ခက္ခဲသြားျခင္း၊ သြင္းေရထုတ္ေရမ်ားနဲ႔ အတူ ေပ်ာ္ဝင္စီးဆင္း/ စိမ့္ဆင္းကာ စိုက္ပ်ိဳးေျမအတြင္းမွ ေပ်ာက္ဆုံးသြားျခင္းမ်ားအျပင္၊ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပသနာမ်ားအေနနဲ႔ သဘာဝေလထု၊ ေရထု ညစ္ညမ္းျခင္းတို႔ျဖစ္ေစပါတယ္။
• သဲဆန္တဲ့ေျမမ်ားမွာဆိုလွ်င္ ေျမၾသဇာအျဖစ္ ေျမထဲသို႔မေကြၽးဘဲ၊ ႐ြက္ဖ်န္းအျဖစ္ အပင္ကို တိုက္႐ိုက္ပက္ ျဖန္းျခင္းက အဆ၂၀ ပိုမိုထိေရာက္ေစပါတယ္။
• ေျမအတြင္းအစိုဓါတ္ နည္းေနခ်ိန္မွာဆိုရင္ အပင္ျမစ္မ်ားက အာဟာရဓါတ္မ်ားကို အျပည့္အဝ မစုပ္ယူႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ႐ြက္ဖ်န္းအျဖစ္ ပက္ျဖန္းျခင္းက ပိုမို အက်ိဳးရွိေစပါတယ္။
႐ြက္ဖ်န္းေဆးနဲ႔ အပင္ရဲ႕အသုံးခ်မႈစြမ္းရည္
႐ြက္ဖ်န္းေျမၾသဇာကို အပင္တစ္ပင္ မည္မွ်အက်ိဳးရွိစြာ အသုံးခ်ႏိုင္သလဲဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ
• ယင္းအပင္ရဲ႕ အ႐ြက္မ်က္ႏွာျပင္အႀကီးအေသး၊
• အ႐ြက္ကိုဖုံးအုပ္ထားတဲ့ အေရျပားဖေယာင္းလြာေလးရဲ႕ က်န္းမာမႈ၊
• ဖ်န္းလိုက္တဲ့ေဆးရဲ႕ အာနိသင္ဟာ အ႐ြက္မ်က္ႏွာျပင္မွာ မည္မွ် အခ်ိန္ၾကာၾကာ အာနိသင္ မပ်က္ျပယ္ဘဲ တည္ရွိေနႏိုင္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္၊
• ေဆးရည္ရဲ႕ အပင္ဆဲလ္မ်ားအတြင္းသို႔ ပ်ံ႕ေရာလြယ္ျခင္း၊ မလြယ္ျခင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ (ေဆးရည္ ဟာ ျပင္းအားမ်ားရာကေန နည္းရာကို ပ်ံ႕ေရာတဲ့ သေဘာအာနိသင္ရွိပါတယ္။ ဥပမာ - အ႐ြက္ တစ္ခုကို ဆားရည္စိမ္ပါက ဆားရည္ရဲ႕ ျပင္းဆဟာ အ႐ြက္ထဲက ေရဓါတ္ရဲ႕ ျပင္းဆထက္ မ်ား တာေၾကာင့္ အ႐ြက္ထဲက ေရဓါတ္ဟာ ဆားရည္ထဲကို စိမ့္ထြက္လာၿပီး အ႐ြက္ဟာ ညိဳးေရာသြား ပါမယ္) နဲ႔
• ေဖ်ာစပ္မႈ ပုံစံမ်ား စသည္တို႔ေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ႐ြက္ဖ်န္းေဆးရည္အေနနဲ႔ သုံးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေရမွာမေပ်ာ္ဝင္ႏိုင္တဲ့ ေဆးမႈန႔္မ်ား၊ အဆီသေဘာသဘာဝရွိတဲ့ ေဆးမ်ားထက္ ေရမွာေပ်ာ္ဝင္လြယ္တဲ့ ေဆးမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္သုံးၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ ဖ်န္းတဲ့အခါမွာလဲ အမႈန္ရဲ႕အ႐ြယ္အစား အေသးဆုံးျဖစ္ေစမယ့္ ေနာ္ ဇယ္လ္ေခါင္းမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ ေဆးမႈန္မ်ား ထြက္ရာအရပ္ဟာ အပင္နဲ႔ ၉၀ ဒီဂရီ ေထာင့္ခ်ိဳးအတိုင္း ရွိေနသင့္ပါတယ္။
Source - မိုးအိမ္ (Bag 2008’)
No comments:
Post a Comment