၁။သင့္ေလ်ာ္ေသာစပါးမ်ိဳးေ႐ြးခ်ယ္ျခင္း
- စားသုံးမႈအေရအေသြးႏွင့္ အထြက္ႏႈန္း ေကာင္းမြန္ေသာ ေရျမဳပ္ခံ စပါးမ်ိဳးသန႔္ကို ေ႐ြးခ်ယ္ စိုက္ပ်ိဳးပါ။ ေရတက္၊ေရက်၊ေရလႊမ္းနစ္ျမဳပ္ေသာေနရာမ်ားအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆုံးမ်ိဳးကို ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။
၂။ ပ်ိဳးေဘာင္ျပင္ဆင္ျခင္း
- ေဒသအလိုက္ ေရတက္ေရက် မွတ္တမ္းမ်ားအရ စိုက္ခင္းေရလႊမ္းခ်ိန္ႏွင့္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္ မတိုက္ဆိုင္ေစရန္ ပ်ိဳးေထာင္ခ်ိန္ကို ခ်ိန္ဆပ်ိဳးေထာင္ပါ။
- ပ်ိဳးခင္းေနရာကို ျမႇင့္ေသာ၊ ေရမျမဳပ္ေသာ၊ သြင္းေရအတြက္ ေရခ်ိဳအရင္းအျမစ္ႏွင့္နီးေသာ၊ လမ္းမီးေရာင္ႏွင့္ေဝးေသာ၊ ေရာဂါႏွင့္ေပါင္းျမတ္တို႔ကင္းစင္ေသာ၊ ေျမဆီေျမၾသဇာထက္သန္ေသာ၊ ေျမေနရာကိုေ႐ြးခ်ယ္ပါ။
- အရည္အေသြးေကာင္း မ်ိဳးသန႔္မ်ိဳးေစ့ကို ျပာတီးသန႔္စင္၍ ဆားရည္စိမ္ေ႐ြးခ်ယ္ပီးမွ အသုံးျပဳပါ။
- မ်ိဳးေစအား ၁ရက္ ေရစိမ္ပီးမွ ၁ ရက္(သို႔) ၂ရက္၊ စာပါးစပ္ျပဳခ်ိန္အထိ မ်ိဳးအုပ္ပါ။
- မ်ိဳးေစ့မခ်မွီ ၂-၃ရက္ အလိုတြင္ ပ်ိဳးေဘာင္ျပင္ဆင္ပါ။
- တစ္ဧကစိုက္ခင္းအတြက္ မ်ိဳးေစ့ ၈ ျပည္မွ ၁ တင္းႏွင့္ ပ်ိဳးေဘာင္ဧရိယာ ဝ.၁ဧကအတြက္ (စိမ့္ေျမာင္းဧရိယာမပါ) လိုအပ္ပါသည္။
- ေျမျပင္ခ်ိန္တြင္ ပ်ိဳးေဘာင္ဧရိယာ ဝ.၁ဧက အတြက္ ေျမေဆြး (သို႔) ႏြာေခ်းေဆြး လွည္းတစ္စီး ညီညာစြာထည့္ပါ။
- ၃ေပျခားတိုင္း ၁ေပ (သို႔) ၁ေပခြဲ စိမ့္ေျမာင္းတစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ပါ။
- ပ်ိဳးေဘာင္ေျမမ်က္ႏွာျပင္ကိုညီညာစြာညႇိပါ။
- ပ်ိဳးေဘာင္ဧရိယာ ဝ.၁ ဧကအတြက္ ၁၅ပတ္လည္ (N 15;P2 O5 15; K2O15 ) ကြန္ေပါင္းေျမၾသဇာ ၄ျပည္၊ ႏို႔ဆီဘူး ၂ဘူး ညီညာစြာထည့္ပါ။
- အေညႇာင့္ေဖာက္ထားေသာမ်ိဳးေစ့မ်ားအား ပ်ိဳးေဘာင္ေပၚသို႔ ခပ္ခပ္ႀကဲႀကဲခ်ၿပီး (ပ်ိဳးသက္ ၃၅မွ ၄၀ရက္သား အတြက္ ၃ေပပတ္လည္ ပ်ိဳးေဘာင္ေပၚတြင္မ်ိဳးေစ့ႏို႔ဆီဘူး ၁ဘူးခြဲႏႈန္း)၊ ေျမေဆြး/ ႏြားေခ်းေဆြး/ စပါးခြံဖြဲျပာ ခပ္ပါးပါးအုပ္ပါ။
- ပ်ိဳးေဘာင္ကို အၿမဲေရစိုေအာင္ ္ေရထိန္းထားပါ။ပ်ိဳးႀကဲၿပီး ၅ ရက္ ၇ရက္မွစ၍ ပ်ိဳးပင္သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္အပင္အျမင့္ေပၚမူတည္၍ေရခပ္ပါးပါးထား၍ေရသြင္းေရထုတ္ျပဳလုပ္ပါ။ဆားငန္ ေရမဟုတ္ေသာေရခ်ိဳသြင္းေပးရန္ျဖစ္သည္။
- လိုအပ္ပါက ပိုးမႊား၊ေရာဂါကိုစနစ္တက်ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းပါ။
- ပ်ိဳးမႏႈတ္မွီ ၇-၁၀ရက္ခန႔္အလိုတြင္ ပ်ိဳးေဘာင္ဧရိယာဝ.၁၅ဧကအတြက္ ယူရီးယားဓာတ္ေျမၾသဇာ၂ျပည္ ႏို႔ဆီဘူး ၂ဘူးႏွင့္ ဇီဖာ ၁.၅ ကီလိုဂရမ္ကို ေရေဖ်ာ္ေလာင္း (သို႔) ႀကဲပတ္ေႂကြးပါ။
- ေ႐ြ႕ေျပာင္းမစိုက္မွီ လက္ေပါင္းလိုက္ျခင္းျဖင့္ ပ်ိဳးေဘာင္ကို ေပါင္းကင္းစင္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ပါ။
- ပ်ိဳးႏႈတ္ခါနီး အခ်ိန္တြင္ ေရသြင္းေပးျခင္းျဖင့္ ပ်ိဳးႏႈတ္ရလြယ္ကူေစၿပီး ပ်ိဳးပင္မ်ား ဒဏ္ရာရမႈသက္သာေစပါသည္။
- ပ်ိဳးႏႈတ္ရာတြင္ အျမစ္မ်ား မျပတ္ရန္ သတိထားရမည္။ဒဏ္ရာရေသာအျမစ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ စပါးပင္အတြင္းသို႔ ဆားမ်ား အလြယ္တကူ စုပ္ယူဝင္ေရာက္ေစနိင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
၃။ စိုက္ခင္းေျမျပင္ျခင္း
- စပါးေျပာင္းေ႐ႊ႕မစိုက္မီ ၁လခန႔္ႀကိဳတင္၍ ေျမျပင္ပါ။
- မိုး႐ြာၿပီး (သို႔မဟုတ္) လုံေလာက္သည့္အစိုဓာတ္ရရွိခ်ိန္တြင္ ထယ္အနက္ ၆-၈ လက္မခန႔္ထယ္ထိုးပါ။
- ထယ္ထိုးၿပီးတစ္ပါတ္ခန႔္အၾကာတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ထြန္ႏွစ္စက္ေမႊပါ။
- ဒုတိယအႀကိမ္ထြန္ေမႊၿပီး တစ္ပါတ္ခန႔္ (သို႔မဟုတ္) ေျပာင္းေ႐ႊ႕မစိုက္မွီတစ္ရက္အလိုတြင္ ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ထြန္ ၂စပ္ေမႊပါ။
- ေနာက္ဆုံးထြန္ႏွစ္စက္ၾကားတြင္ ေျမခံေျမၾသဇာကို ညီညာစြာႀကဲပတ္ပါ။
- ၾကမ္တုံး႐ိုက္၍ ေျမကိုညီညာေအာင္ ညႇိပါ။
၄။ စိုက္စနစ္
(က) ေ႐ႊ႕ေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးျခင္း
သက္လက္စပါးမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ပ်ိဳးသက္ ၃၀ရက္သား၊ ေရျမဳပ္မည္ဆိုလွ်င္ ၃၅ရက္သား စိုက္ပါ။
သက္ႀကီးစပါးမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ပ်ိဳးသက္ ၃၅- ၄၀ ၊ ေရျမဳပ္မည္ဆိုလွ်င္ ၄၅ ရက္သားစိုက္ပါ။
ေျမခံေျမၾသဇာ မထည့္သြင္းမီႏွင့္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းမစိုက္မီ အခ်ိန္တို႔တြင္ ကြင္းအတြင္းမွေရထုတ္ပါ။
ေရအလြန္နက္၍ ကြင္းအတြင္းမွေရမထုတ္နိင္မွသာလွ်င္ စူးထိုး၍စိုက္ပါ။
ပ်ိဳးႏႈတ္ၿပီး တစ္ရက္အတြင္း ေ႐ႊ႕ေျပာင္းစိုက္ပ်ိဳးပါ။
ပ်ိဳးပင္အျမင့္သည္စိုက္ခင္းအတြင္းရွိ ေရမ်က္ႏွာျပင္ထက္ ပိုျမင့္ေနရမည္။
ေကာက္ကြက္တစ္ကြက္လွ်င္ ပ်ိဳးပင္လက္ဆ ၂ - ၃ ပင္ သုံး၍ သမန္း အတြင္းသို႔ ၁ - ၁.၅ လက္မထက္ ပိုမနင္ေစဘဲ စိုက္ပ်ိဳးပါ။
တန္းၾကား ပင္ၾကားကို ၈လက္မ x ၆လက္မ(သို႔) ၈လက္မ x ၈လက္မျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးပါ။
စိုက္ၿပီးတစ္ပတ္အတြင္း ေကာက္ပင္ေဖာ္ပါ။
(ခ)အစိုသမန္းျပင္တြင္ တိုက္႐ိုက္အေစ့ခ်ျခင္း
ေကာင္းမြန္ေသာ မ်ိဳးသန႔္မ်ိဳးေစ့ကို အသုံးျပ၍ မ်ိဳးေစ့ ႏႈန္းထားမွာ တစ္ဧကလွ်င္ ေဒသမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ၁ တင္းႏွင့္ အထြက္ေကာင္းမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ၁ တင္းခြဲႏႈန္း အသုံးျပဳပါ။
မ်ိဳးေစ့အား ၂၄ နာရီ ေရစိမ္၍ မ်ိဳးေညႇာင့္ထြက္ေအာင္ ၄၈မွ၇၂ နာရီမ်ိဳးအုပ္ပါ။ သမန္းစားျခင္းမွ သက္သာရန္ ျဖစ္သည္။
အပင္သက္တမ္း(၂၅ - ၃၀) ရက္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေရလႊမ္းဒဏ္ကို ပို၍ ခံနိင္ရည္ရွိျခင္းေၾကာင့္ စိုက္ခ်ိန္ကို လိုအပ္သလို ခ်ိန္ဆ စိုက္ပ်ိဳးပါ။
ႀကဲပတ္စိုက္ပ်ိဳးရာတြင္ သမန္းေကာင္းေအာင္ ျပဳျပင္ၿပီး ေရထုတ္ပီးစ(သို႔) ေရစပ္စပ္အေျခအေနတြင္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
၅။ေျမၾသဇာေကြၽးျခင္း
၆။ ေရသြင္းေရထုတ္ ျပဳလုပ္ျခင္း
တာ႐ိုး၊ တမံႏွင့္ ေရသြင္းေရထုတ္ ေရတံခါးမ်ားကို တစ္ကြင္းတစ္စပ္အတြင္းရွိ ေတာင္သူမ်ားပူးေပါင္း၍ တစ္ပိုင္ တစ္ႏိုင္ ျပဳလုပ္၊ ျပင္ဆင္ မြမ္းမံပါ။
ေရသြင္း၊ ရထုတ္လြယ္ကူေစရန္ လယ္ၾကားေျမာင္းမ်ား ျပဳလုပ္ပါ။
ေရစီမံခန႔္ခြဲမႈကို လိုအပ္သလို ေဆာင္႐ြက္နိင္ရန္အတြက္ စိုက္ကြင္းေျမမ်က္ႏွာျပင္ကို ညီေအာင္ညႇိပါ။
ကန္သင္းမ်ားကို ခိုင္ခန႔္ေအာင့္ျပဳလုပ္ၿပီး ႂကြက္တြင္းမ်ား မရွိေစရန္ ဂ႐ုစိုက္ပါ။
ေရလႊမ္းေနစဥ္အတြင္း ဒီေရက်ခ်ိန္တြင္ ကြင္းအတြင္းမွ ေရထုတ္ပါ။ မရိတ္မီ ၂ပတ္အလိုတြင္ ေရေဖာက္ထုတ္ပါ။
၇။ေပါင္းျမတ္ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း
ေျမကို ေပါင္းကင္းစင္ေအာင္ ထယ္ထိုးထြန္ယက္ပါ။ ပထမအႀကိမ္ႏွင့္ဒုတိယအႀကိမ္ ေျမျပင္ခ်ိန္အတြင္း ေပါင္း ျမက္မ်ားစုံလင္ေအာင္ ေပါက္ပါေစ။ ေျမကို ၇-၁၀ ရက္ျခား၍ ထယ္ထိုးထြန္ေမႊပါ။
ေ႐ြ႕ေျပာင္းမစိုက္မီ သမန္းျပင္ၿပီး ျမတ္ေခါင္းေကာက္ပါ။
အတန္းလိုက္စိုက္ပါက ေရထုတ္ၿပီး သမန္းႏိုးကိရိယာျဖင့္ ၾကားေပါင္းလိုက္ပါ။
ေပါင္းႏွိမ္ျခင္းႏွင့္ လက္ေပါင္းလိုက္ျခင္းကို စပါးစိုက္ၿပီး ၃၀ - ၄၅ ရက္မတိုက္မီ အၿပီးေဆာင္႐ြက္ပါ။
ေရလႊမ္းနစ္ျမဳပ္ေသာ ေနရာအမ်ားစုတြင္ ေပါင္းျပႆနာ က်ေရာက္မႈနည္းေသာ္လည္း တိုက္႐ိုက္အေစ့ခ်စနစ္ကို အသုံးျပဳၿပီး ေပါင္းျမက္ဆိုး႐ြားစြာ က်ေရာက္ေလ့ရွိပါက ေပါင္းအမ်ိဳးအစားအေပၚမူတည္၍ မွတ္ပုံတင္ထားေသာ ေပါင္းသတ္ေဆးကို ေဆးၫႊန္းတြင္ပါဝင္ေသာ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားႏွင့္ ေထာက္ခံႏႈန္းထားအတိုင္း စနစ္တက် အသုံးျပဳပါ။ ဥပမာ - အဓိကက်ေရာက္ေသာ ေပါင္းအမ်ိဳးအစားသည္ ျမက္ႏွင့္ ျမက္မုံညႇင္းမ်ိဳးရင္းျဖစ္ပါက ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေပါင္းသတ္ေဆးတို႔ကို အသုံးျပဳနိင္ပါသည္။
၈။ ပိုးမႊားေရာဂါ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း
ပိုးမႊားေရာဂါ က်ေရာက္ဖ်က္ဆီးမႈ ရွိ/ မရွိကို အၿမဲမျပတ္ ကြင္းဆင္း၊ ကင္းေထာက္၊ စစ္ေဆးၿပီး ပိုးသတ္ေဆးကို လိုအပ္မွသာ အသုံးျပဳပါ။
စပါးပင္ျဖစ္ထြန္းမႈ အေစာပိုင္းကာလ (၃၀-၄၀) ရက္အတြင္း ပိုးမႊားက်ေရာက္မႈေၾကာင့္ အ႐ြက္မ်ားပ်က္စီးမႈ ျဖစ္ေပၚပါက စပါးပင္မွ အစားထိုးျပန္လည္ရွင္သန္ႏိုင္ပါသည္။
ပိုးမႊားေရာဂါမ်ား ရွင္သန္ခိုေအာင္းရာ ေနရာျဖစ္ေသာ ေပါင္းပင္မ်ားႏွင့္ပင္ႂကြင္း၊ ပင္က်န္မ်ားကို သုတ္သင္ရွင္း လင္းပါ။
ႂကြက္ေၾကာင့္ သီးႏွံေလလြင့္ဆုံးရႈံးမႈ ေလ်ာ့နည္းေစရန္
(က) ပတ္ဝန္းက်င္ သီးႏွံခင္းမ်ားႏွင့္ စိုက္ခ်ိန္/ ရိတ္ခ်ိန္ ညီေအာင္ေဆာင္႐ြက္ပါ။
(ခ) စိုက္ခင္းႏွင့္ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေပါင္ျမက္ကင္းစင္ေအာင္ ရွင္းလင္းပါ။
(ဂ) ႂကြက္ကာကြယ္ႏွိမ္ႏွင္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို သားမေပါက္ခင္အခ်ိန္တြင္ လက္ဦးမႈရယူ ႏွိမ္နင္းရန္အတြက္ စစိုက္ခ်ိန္တြင္တစ္ႀကိမ္ သီးႏွံမေပၚခင္တြင္ တစ္ႀကိမ္ မျဖစ္မေနေဆာင္႐ြက္သင့္ပါသည္။
(ဃ) ႂကြက္ေထာင္ေခ်ာက္ေထာင္ျခင္း၊ ႂကြက္တြင္းမ်ား တူးေဖာ္၍ ႂကြက္ဖမ္းျခင္း၊ ႂကြက္မ်ားအား လူအင္အား ျဖင့္ ေျခာက္လွန႔္ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ႂကြက္ကာပစၥည္းမ်ားအသုံးျပဳျခင္း၊ ေထာင္ေခ်ာက္သီးႏွံျဖင့္ ႂကြက္ကာကြယ္ႏွိမ္ နင္ျခင္း(Trap Barrier System)၊ ႂကြက္တို႔၏ သားရဲေကာင္မ်ား ေမြးျမဴျခင္း၊ ႂကြက္မုဆိုးမ်ား၏ အကူအညီ ရယူ၍ ႂကြက္ဖမ္းျခင္း၊ ႂကြက္ေဆးခ်ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို လူထုလႈပ္ရွားမႈ အသြင္ျဖင့္ တစ္ကြင္းတစ္ဆက္တည္း ေဆာင္႐ြက္သင့္ပါသည္။
၉။ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ႏွင့္ ရိတ္သိမ္းခ်ိန္လြန္နည္းစနစ္မ်ား
ေမာင္းညိဳခ်ိန္(စပါးအႏွံ၏ ၈၀-၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရင့္မွည့္ခ်ိန္)တြင္ ရိတ္သိမ္းၿပီး ခ်က္ခ်င္းေႁခြေလွ႔ပါ။
၂ - ၃ ရက္ ေနျဖင့္အေျခာက္လွန္းပါ။ လိုအပ္ပါက အေျခာက္ခံကိရိယာ အသုံးျပဳၿပီး အပူခ်ိန္ကို ၄၃ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ခန႔္ ထား၍အေျခာက္ခံပါ။
ကြန္ကရစ္တလင္း (သို႔) မိုကာခင္းတြင္ ေနလွန္းပါက အထူ ၂လက္မထက္ မပိုဘဲ ခပ္ပါးပါးလွန္းပါ။
ေျခာက္ေသြ႕မႈညီညာေစရန္ နာရီဝက္ျခားတစ္ႀကိမ္ အထက္ေအာက္လွန္ေပးပါ။
ျမင့္မားေသာအပူခ်ိန္ (၅၄.၄စင္တီဂရိတ္ႏွင့္အထက္) တြင္ အေျခာက္မခံသင့္ပါ။
စပါးေစ့အစိုဓာတ္သည္ မ်ိဳးစပါးအတြက္ ၁၂% ႏွင့္ ႀကိတ္ခြဲစားသုံးမည့္စပါးအတြက္ ၁၄% ထားရွိရန္ လိုအပ္ပါ သည္။
မ်ိဳးေစ့ကိုသန႔္စင္ၿပီး ေလလုံစြာ ပိတ္ထားႏိုင္ေသာ ပုံး၊ ေပပါ၊ အိတ္စသည့္ပစၥည္းမ်ား (ဥပမာ - ဟာမက္တစ္ အိတ္) ထဲသို႔ ထည့္သြင္းပါ။
ထို႔ေနာက္ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းၿပီး ပိုးမႊား၊ ႂကြက္၊ ငွက္ တို႔မွ ကာကြယ္ထားေသာ သိုေလွာင္႐ုံအတြင္း စနစ္တ က် သိုေလွာင္ပါ။
စပါးသိုေလွာင္ထားရာ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ဖိတ္စင္က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ စပါးေစ့မ်ားကို ခ်က္ခ်င္းသန႔္စင္ ဖယ္ရွားပါ။
သိုေလွာင္႐ုံကို ေျခာက္ေသြ႕သန္းရွင္းေအာင္ ထားပါ။
ကိုးကား - စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန
